Rác tâm linh làm bẩn đường phố

Là cổ tục du nhập từ Trung Hoa, tục đốt vàng mã có ý nghĩa tâm linh và giá trị an ủi người còn sống. Việc đốt vàng mã giờ đây không còn gói gọn ở phạm vi cúng giỗ trong gia đình, đền chùa, miếu mạo, mà còn lan sang các cơ quan, doanh nghiệp. Trong hầu hết các lễ đưa tang, người Huế thường có thói quen rải tiền âm phủ trên đường từ nhà đến nghĩa trang. Thông thường, các đám tang ở Huế được đưa vào sáng sớm, khi công việc dọn dẹp vệ sinh của nhân viên Công ty TNHH Môi trường và Công trình đô thị Huế đã hoàn tất. Cứ mỗi cơn gió nhẹ thổi qua là những đồng tiền âm phủ lại cuốn tung khắp mọi nơi. Tình trạng này đã diễn ra từ nhiều năm nay, sau mỗi lần có xe tang qua đường. Chưa hết, một số xe tang khi qua các ngã ba, ngã tư thường dừng lại khấn vái hồi lâu rồi đốt vàng mã ven đường, khói lửa bốc nghi ngút làm cản trở người đi đường, gây ách tắc giao thông.

Gần đây, khi triển khai đề án "Xây dựng nếp sống văn minh đô thị", thành phố Huế đã yêu cầu các địa phương lưu ý đến vấn đề tổ chức việc cưới, việc tang, lễ hội và các sinh hoạt xã hội khác lành mạnh, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn, tiết kiệm. Tuy nhiên, việc thực hiện nếp sống văn minh đô thị trong tang lễ chưa được quan tâm nhiều và dường như còn bỏ ngỏ. Mặc dù thành phố đã nhiều lần ra quân tuyên truyền; nhưng chuyện rải tiền âm phủ trên đường phố vẫn diễn ra khá phổ biến. Ông Lê Đình Xuân, cán bộ hưu trí phường Kim Long cho hay: "Mỗi khi đi trên đường gặp những đám tang đi cùng chiều rải vàng mã bay tứ tung là nỗi ám ảnh đối với tôi. Tháng trước, vàng mã dính lên kính mũ bảo hiểm, cản tầm nhìn làm tôi suýt gây ra tai nạn. Theo tôi, tiền mua vàng mã nên để dùng làm công việc từ thiện thì thiết thực hơn".

Việc rải và đốt vàng mã vừa lãng phí vừa gây khổ thêm cho các công nhân vệ sinh môi trường, nhất là lúc trời mưa giấy vàng mã rất khó thu dọn. Chị Nguyễn Thị Sương, chủ quầy tạp hóa trên đường Trần Hưng Đạo bức xúc: "Nhiều hôm thấy mà thương các chị công nhân vệ sinh môi trường, bởi họ làm quần quật tối ngày vẫn không hết việc. Mới quét dọn vừa xong lại có đoàn xe tang chạy qua xả tiền âm phủ xuống. Mỗi lần như vậy, các chị phải làm lại từ đầu".

Kiên trì theo kiểu "mưa dầm thấm lâu"

Thành phố đang đẩy mạnh vận động người dân hạn chế việc đốt vàng mã trong các lễ cúng và khi có đám tang. Để chủ trương này tiếp tục đi sâu vào đời sống, mới đây UBND thành phố Huế đã yêu cầu các phường triển khai phối hợp giữa lãnh đạo địa phương, cảnh sát khu vực, tổ dân phố giúp đỡ trong việc động viên, thăm viếng gia đình có người qua đời; kết hợp vận động, tuyên truyền gia đình không đốt, rải vàng mã khi đưa tang. Đồng thời, giao phòng Văn hóa thông tin chủ trì, phối hợp với phòng Quản lý đô thị tham mưu qui định một số tuyến đường không được rải vàng mã khi đưa tang.

Đặc biệt, lần đầu tiên chủ trương này được xem là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá đơn vị đạt chuẩn văn hóa, cũng như các danh hiệu thi đua cuối năm của từng cá nhân, tổ chức. Được biết, hiện Ủy ban Mặt trận thành phố đang phối hợp với Viện văn hóa nghệ thuật miền Trung và công ty TNHH Nhà nước Môi trường và công trình đô thị Huế chuẩn bị các nội dung cần thiết cho buổi tọa đàm với chủ đề “Nguồn gốc vàng mã và giải pháp hạn chế đốt vàng mã”. Buổi tọa đàm nhằm tranh thủ ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, nhân sĩ, trí thức trên địa bàn về vấn đề này để đi đến thống nhất nội dung tuyên truyền. Từ đó, mở hội nghị tuyên truyền đến đội ngũ cán bộ cốt cán toàn thành phố.

Được cho là nét văn hóa của phong tục thờ cúng, việc đốt, rải vàng mã đang diễn ra khá phổ biến. Song, bên cạnh những giá trị tâm linh, chúng ta cần lưu tâm trước việc đốt, rải vàng mã một cách thái quá gây lãng phí công sức, ảnh hưởng trật tự công cộng. "Theo tập tục, người dân thường rải giấy vàng bạc khi đưa tang, đốt đồ mã khi cúng tế. Vì vậy, một số người ngộ nhận rằng Phật giáo khuyến khích việc làm này. Điều này thật đáng tiếc, vì Đạo Phật chủ trương kêu gọi Phật tử, nhân dân không rải, đốt vàng mã. Về tâm linh, nếu loại bỏ được việc rải giấy vàng bạc khi đưa tang, đốt đồ mã khi cúng cấp cho người đã mất thì tâm hồn của mỗi chúng ta trở nên sáng suốt, lành mạnh; tránh rơi vào mê tín, dị đoan" - Thượng tọa Thích Huệ Phước - Phó Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Thừa Thiên Huế chia sẻ.

Kêu gọi người dân không đốt, rải vàng mã khi đưa tang là việc làm hết sức tế nhị và nhạy cảm. Để làm được điều này, những người làm công tác vận động cần kiên trì theo kiểu "mưa dầm thấm lâu". Làm sao để người dân nhận ra thói quen này không phù hợp với một đô thị hiện đại, văn minh.