Phóng viên VOV: Như là lời phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vừa rồi ở Hội nghị tại Phillipines, Chúng ta không đánh đổi chủ quyền với hữu nghị viển vông. Và về vấn đề này thì rõ ràng Chính phủ ta rất cương quyết đưa ra tòa án quốc tế, ông có bình luận gì về lời của Thủ tướng?
PGS, TS Luật sư Nguyễn Bá Diến: “Lời Thủ tướng là lời hiệu triệu của non sông của đất nước, của ý Đảng lòng dân, của gần 100 triệu người dân nước Việt và nó biểu đạt nhận thức của cộng đồng quốc tế. Ở chỗ là gì? lâu nay chũng ta luôn muốn hòa hiếu, nói như Chủ tịch Hồ Chí Minh chúng ta muốn hòa bình, chúng ta đã nhân nhượng. Gần 70 năm qua trong quan hệ với nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Chúng ta đã luôn nhân nhượng, chúng ta luôn giữ hòa hiếu với nghĩa là láng giềng lân bang hữu nghị.
Tuy nhiên, đã đến nước này thì rõ ràng chúng ta không còn chỗ lùi. Tất cả “16 chữ vàng”, tất cả “4 tốt”, tất cả mỹ từ đó, nó đã rơi xuống. Và nó đã lộ, lộ cái bộ mặt dã tâm của Trung Quốc. Đến nước này, tất cả những gì Trung Quốc nêu ra đều là mị từ, đều là giả dối. Họ không muốn có hòa bình thực sự, thực tâm.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại WEF về Đông Á 2014
Cho nên, đến lúc này một trong các công cụ mà chúng ta buộc sử dụng và cũng là công cụ văn minh mà Trung Quốc phải tuân thủ đó là cộng đồng quốc tế, sử dụng các thiết chế tài phán quốc tế như hiến chương Liên hợp quốc như công ước luật biển đã quy định“.
BTV Hương Lan và PGS, TS Luật sư Nguyễn Bá Diến tại phòng thu trực tiếp của Đài TNVN
Phóng viên VOV: Có thích giả ở Nghệ An có hỏi: Nếu Việt Nam kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế, chúng ta chỉ buộc Trung Quốc rút giàn khoan ra khỏi vùng biển Việt Nam hiện nay hay đòi lại quần đảo Hoàng Sa?
PGS, TS Luật sư Nguyễn Bá Diến: “Các ơn câu hỏi của bạn thật thú vị, thực ra, như chúng ta đều nhận thấy, việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 nằm trong âm mưu rất sâu và rất xa của Trung Quốc. Không chỉ chiếm vùng biển thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam cách đảo Tri Tôn 18 hải lý, cách đảo Lý Sơn của chúng ta 119 hải lý, không chỉ vậy, mà họ thực hiện âm mưu tương đối xa của họ đó là “hợp pháp hóa” việc họ chiếm đóng trái phép quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà họ đã sử dụng vũ lực đánh chiếm 2 lần , một lần là năm 1956, một lần là năm 1974. Họ đã dùng vũ lực đánh chiếm bất hợp pháp, trái phép và hiện nay họ đang chiếm quần đảo Hoàng Sa của chúng ta.
Bởi vậy, lần này nếu chúng ta buộc họ rút giàn khoan ra khỏi vùng biển thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của chúng ta thì chúng ta làm được 2 việc, tức là một ngăn chặn họ thò bàn chân vào rất sâu thềm lục địa của chúng ta nhưng xa hơn nữa là chúng ta từng bước ngăn chặn tham vọng mà lâu nay họ đang thực hiện đó là muốn biến việc chiếm đóng quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam là của riêng họ. Và xa hơn nữa chúng ta phá tan việc hiện thực hóa “đường lưỡi bò” muốn nuốt toàn bộ biển Đông“.
Việc Trung Quốc ngang nhiên hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981, tàu quân sự, tàu công vụ vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam đã vi phạm Công ước Luật biển năm 1982 và Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông.
Mời các bạn xem PGS, TS Luật sư Nguyễn Bá Diến, Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Khoa học biển và Hải đảo phân tích chi tiết về vấn đề này:
Việt Nam hoàn toàn có thể khởi kiện Trung Quốc ra các cơ quan tài phán quốc tế. Nhiều luật sư của Việt Nam tin rằng bằng chứng cứ lịch sử và công pháp quốc tế, Việt Nam sẽ thắng nếu khởi kiện việc Trung Quốc đặt gian khoan Hải Dương 981 trái phép trên vùng biển của Việt Nam.